1931’DE 50 TONLUK OSMANLI ARŞİVİ BULGARİSTAN’A SATILDI OKKASI 3 KURUŞA SATILAN TARİH

1931’DE 50 TONLUK OSMANLI ARŞİVİ BULGARİSTAN’A SATILDI OKKASI 3 KURUŞA SATILAN TARİH Mayıs 1931’de İstanbul’da Maliye ve kayıt ofislerinde tutulan, Osmanlı dönemine ait binlerce belgeden oluşan arşiv, 30–50 tonluk balyalar halinde hurda kâğıt muamelesiyle Bulgaristan’a gönderildi. Belgelerin bir bölümü St. Cyril and Methodius Ulusal Kütüphanesi koleksiyonuna girdi. Bugün Sofya’daki kütüphanede hâlâ Osmanlıca yüzbinlerce evrak bulunuyor. KİMLER SATTI? Satışı yapan kurumun İstanbul’daki Maliye/Hazine Evrakı ofisleri olduğu belirtiliyor. Belgeler envanter yapılmadan hurda’sınıfına ayrıldı. Sevk ve teslim kayıtlarının eksikliği dikkat çekiyor. NEDEN SATILDI? Ekonomik gerekçe: Kağıt hamuru üretimi için. Kurumsal ihmal: Belgeler bilimsel tasnif yapılmadan hurdaya ayrıldı. Siyasal zemin: Osmanlı geçmişine dönemin bazı çevrelerinde gösterilen kayıtsızlık. NE KADAR KORUNDU? Belgelerin önemli bir kısmı Sofya’daki kütüphanede korundu. Ancak hangi dosyaların Türkiye arşivlerinden eksildiği tam olarak bilinmiyor. ÇARPICI İDDİA Olayın en çok konuşulan yönü, belgelerin “okkası 3 kuruşa” satıldığı iddiası. Bu ifade dönemin basınında da yer aldı. Ancak satışın fatura ve sevk kayıtları hâlâ tam olarak ortaya çıkarılmış değil. 1931 satışı, Türkiye’nin arşiv tarihindeki en büyük kayıplardan biri olarak anılıyor. Belgelerin izi Sofya’da sürülüyor. Kesin envanterin yapılabilmesi için hem Türkiye hem Bulgaristan arşivlerinin ortak çalışması şart.